بلوبري يك گياه است. اين ميوه معمولاً به‌عنوان غذا مصرف مي‌شود. برخي افراد نيز از ميوه و برگ آن براي تهيه دارو استفاده مي‌كنند. مراقب باشيد بلوبري را با زغال اخته اشتباه نگيريد. در خارج از ايالات متحده، نام زغال اخته ممكن است براي گياهي به نام بلوبري در ايالات‌متحده استفاده شود. بلوبري براي پيري، حافظه و مهارت‌هاي تفكر (عملكرد شناختي) و بسياري از شرايط ديگر استفاده مي‌شود. اما شواهد علمي محدودي براي حمايت از هر يك از اين موارد وجود دارد.

كاشت

زمان كاشت بوته بلوبري

بلوبري را مي‌توان در بهار يا اواخر پاييز در همه مناطق به‌جز سردترين مناطق كاشت. در مناطق سرد بهتر است براي كاشت بذر بلوبري تا اوايل تا اواسط بهار صبر كنيد.

بهتر است گياهان ۱ تا ۳ ساله انتخاب خوبي هستند. اين‌ها را مي‌توان در ظروف يا ريشه برهنه خريداري كرد.

انتخاب و آماده‌سازي محل كاشت

مكان آفتابي و سرپناهي را انتخاب كنيد. درحالي‌كه بلوبري سايه را تحمل مي‌كند، محصولات بهتري در زير نور آفتاب به دست مي‌آيد. درعين‌حال آن‌ها نبايد در معرض باد شديد و خشك شوند.

بذر بلوبري را خيلي نزديك درختان نكاريد زيرا درختان نه‌تنها نور خورشيد را مسدود مي‌كنند بلكه رطوبت خاك را نيز جذب مي‌كنند.

اگر چندين بوته كاشته‌ايد بهتر است آن‌ها را در يك تكه بكاريد نه اينكه در باغ خود پراكنده شويد. اين باعث افزايش توليد و كيفيت توت مي‌شود.

بلوبري يك گياه ريشه‌دار كم‌عمق است. بنابراين به خاكي نياز دارد كه رطوبت را در خود نگه دارد اما به‌خوبي تخليه شود و مرطوب نماند. بذر بلوبري را در مكان‌هايي كه خاك‌هاي سنگين و خاكي دارند و مرطوب مي‌مانند، كاشت نكنيد.

بلوبري در خاكي كه اسيدي است رشد مي‌كند. pH خاك در حالت ايده آل بايد بين ۴٫۰ تا ۵٫۰ باشد. خاكي كه به اندازه كافي اسيدي نيست رشد را متوقف مي‌كند. با مخلوط كردن مقدار كمي گوگرد دانه‌اي چند ماه قبل از كاشت مي‌توان خاك را اسيدي كرد. پيت ماس ​​ و پوست و سوزن كاج نيز افزودني‌هاي خوبي هستند كه به اسيدي شدن خاك شما كمك مي‌كنند.

قبل از قرار دادن بوته‌هاي بلوبري، مواد آلي را در خاك مخلوط كنيد.

خواص بلوبري

بلوبري مانند خواص قره قاط، با جلوگيري از چسبندگي باكتري‌ها به ديواره‌هاي مثانه، از عفونت مثانه جلوگيري مي‌كند. ميوه بلوبري سرشار از فيبر است كه مي‌تواند به عملكرد طبيعي دستگاه گوارش كمك كند. همچنين حاوي ويتامين C و ساير آنتي‌اكسيدان‌ها است. بلوبري همچنين حاوي مواد شيميايي است كه ممكن است تورم را كاهش داده و سلول‌هاي سرطاني را از بين ببرد.

كاهش مهارت‌هاي حافظه و تفكر كه معمولاً با افزايش سن رخ مي‌دهد. برخي تحقيقات نشان مي‌دهد كه مصرف روزانه بلوبري به مدت ۳-۶ ماه ممكن است به بهبود برخي از آزمون‌هاي تفكر و حافظه در بزرگ‌سالان بالاي ۶۰ سال كمك كند. بااين‌حال اكثر آزمون‌هاي تفكر و حافظه تغيير نمي‌كنند. اگر فايده‌اي داشته باشد، احتمالاً اندك است.

در رابطه با سالخوردگي برخي تحقيقات نشان مي‌دهد كه خوردن بلوبري يخ‌زده مي‌تواند محل استقرار و تعادل پا را در افراد مسن بهبود بخشد. بااين‌حال تحقيقات ديگر نشان مي‌دهد كه خوردن بلوبري به اين موارد كمكي نمي‌كند. همچنين به نظر نمي‌رسد خوردن بلوبري باعث افزايش قدرت يا سرعت راه رفتن در افراد مسن شود.

درخصوص عملكرد ورزشي تحقيقات اوليه نشان مي‌دهد كه مصرف بلوبري خشك به افراد كمك نمي‌كند سريع‌تر بدوند يا احساس دويدن را راحت‌تر كند. اما ممكن است به حفظ قدرت ۳۰ دقيقه پس از دويدن كمك كند.

در زمينه مهارت‌هاي حافظه و تفكر (عملكرد شناختي) تحقيقات اوليه نشان مي‌دهد كه مصرف يك دوز بلوبري ممكن است برخي از انواع يادگيري را در كودكان ۷ تا ۱۰ سال بهبود بخشد. اما براي اكثر انواع يادگيري كمكي نمي‌كند و به كودكان در خواندن بهتر كمك نمي‌كند.

در زمينه افسردگي برخي از افرادي كه در يكي از عروق مغز لخته شده‌اند ممكن است دچار افسردگي شوند. در افراد مبتلا به افسردگي احتمال بيشتري وجود دارد كه در دستگاه گوارش عفونت داشته باشند. برخي تحقيقات نشان مي‌دهد كه مصرف روزانه عصاره بلوبري به مدت ۹۰ روز مي‌تواند علائم افسردگي را كاهش داده و همچنين باعث كاهش عفونت در اين گروه از افراد شود.

در رابطه با سطوح بالاي چربي به نام تري گليسيريد در خون (هيپرتري گليسيريدمي) تحقيقات اوليه نشان مي‌دهد كه مصرف يك دوز عصاره برگ بلوبري ممكن است به كاهش سطح چربي در خون بعد از غذا در افراد مبتلا به اين بيماري كمك كند.

در خصوص آرتريت در كودكان (آرتريت ايديوپاتيك نوجوانان) تحقيقات اوليه نشان مي‌دهد كه نوشيدن روزانه آب بلوبري در حين استفاده از داروي ضد حساسيت علائم آرتريت در كودكان را بهتر از دارو به تنهايي كاهش مي‌دهد. نوشيدن آب بلوبري همچنين ممكن است عوارض جانبي ناشي از اتانرسپت را كاهش دهد.

گروهي از علائم كه خطر ديابت، بيماري قلبي و سكته مغزي (سندرم متابوليك) را افزايش مي‌دهد. مصرف بلوبري خشك به بهبود بيشتر علائم سندرم متابوليك كمك نمي‌كند. اما ممكن است به بهبود جريان خون در برخي افراد كمك كند.

براي خريد بذر بلوبري و ساير درختان مثمر به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرماييد.

بلوبري يا زغال اخته آبي ميوه بومي آمريكاي شمالي است كه تا سال ۱۹۳۰ به اروپا معرفي نشده بود. بلوبري در فصل گوجه‌سبز يا آلوچه يافت مي‌شود و ترك‌هاي غرب گيلان به اين ميوه ترش و شيرين قاراگيله مي‌گويند. اين ميوه دوست‌داشتني، محبوب و مغذي كه كالري كم و خواص زيادي دارد در بين طرفدارانش به گل سرسبد ميوه‌ها (superfood) معروف است و كمتر كسي پيدا مي‌شود كه به اين ميوه علاقه نداشته باشد. طعم ميوه‌هاي اين گياه شيرين است. بوته‌هاي آن مي‌تواند ميوه از ماه مي تا ماه ژوئن (به مدت يك ماه) است كه البته مدت ميوه‌داري اين گياه را مي‌توان تغيير داد. و اين تحت تأثير شرايط محلي گياه مثل ارتفاع و پهناي جغرافيايي مي‌باشد. اين ميوه يكي از خوشمزه‌ترين ميوه‌هاي تابستاني است. اين ميوه به ظاهر كوچك نقش مؤثري در نرم كردن پوست‌هاي خشك، ارتقا عملكرد مغز و پيشگيري از سرطان دارد.

كاشت

گياه بلوبري براي آن كه رشد خوبي داشته باشد بايد در معرض نور كامل خورشيد قرار گيرد. بلوبري در هر خاكي امكان رشد را دارد. فقط لازم است كه PH خاك اسيدي -بين ۴ تا ۵- و غني از مواد آلي باشد. همچنين لازم است خاك به‌خوبي زه كشي شده باشد. دماي مناسب براي جوانه زدن بذر بلوبري حدود ۱۵ تا ۲۰ درجه‌ي سانتي‌گراد و دماي مناسب براي رشد نهالش بين ۲۲ تا ۲۹ درجه سانتي‌گراد است. بذر بلوبري در مناطق گرم در پاييز كاشته مي‌شود و در منطق سرد در بهار. براي كاشت بلوبري نياز به سرمادهي دارد ولي اين بذرها سرمادهي توسط شركت توليدكننده داده شده است پس نيازي به اين كار نيست.

براي كاشت بذرها يك سيني نشا يا يك گلدان را از پيت ماس پر كنيد و بذرها را در سطح خاك قرار دهيد. بذرها نبايد با خاك پوشانده شوند. خاك را بايد به‌طور مداوم مرطوب نگه داريد. جوانه‌زني بلوبري ممكن است بين ۱ تا ۲ ماه زمان ببرد. وقتي ارتفاع نهال بلوبري به ۸ سانتي‌متر رسيد آماده‌ي انتقال به گلدان بزرگ‌تر يا زمين است. بايد نهال را در يك مكان گرم و آفتاب‌گير بكاريد و خاك را هميشه مرطوب نگه داريد. بعد از ۲ يا ۳ هفته كه از انتقال نهال بلوبري به محل اصلي كاشت آن گذشت، مي‌توانيد از يك كود مايع براي بارور كردن آن استفاده كنيد. توليد ميوه زماني شروع مي‌شود كه ارتفاع نهال بلوبري به ۳۰ تا ۶۰ سانتي‌متر برسد كه معمولاً در سال دوم كاشت اين اتفاق رخ مي‌دهد. فاصله بين نهال‌هاي بلوبري در زمين بايد بين نيم تا يك و نيم متر باشد. بعد از آن كه نهال‌هاي بلوبري را در زمين كاشتيد به اندازه ۵ تا ۱۰ سانتي‌متر مالچ در اطراف گياه اضافه كنيد تا هم رطوبت خاك حفظ شود و هم از رشد علف‌هاي هرز جلوگيري به عمل آيد. اين عمل سبب غني‌سازي خاك نيز مي‌شود. هر دو سال يك مرتبه مالچ اضافه كنيد.

ميزان آب دهي به بلوبري در هر هفته بايد بين يك تا دو اينچ باشد. آبياري نبايد بيش از حد انجام شود. بوته بلوبري لازم است كه هر زمستان شاخ و برگ اضافي آن چيده و هرس شود. در سال اول پس از آن كه بوته بلوبري شكوفه داد لازم است كه تمام شكوفه‌ها را هرس كنيد. اين كار سبب مي‌شود گياه رشد بهتري داشته باشد. مي‌توانيد براي بهتر شدن رشد گياه از كودهاي نيتروژن دار نيز استفاده كنيد. كود دهي را يك بار در اوايل بهار و بار ديگر در اواخر بهار انجام دهيد. هر دو سال يك بار لازم است كه PH خاك تست شود. اگر اسيديته خاك كمتر ۴ بود لازم است خاك اسيدي‌تر شود. براي اين منظور مي‌توانيد از كمپوست‌هاي اسيدي استفاده كنيد. اگر اسيديته خاك بيشتر از ۴٫۵ بود، خاك را با گرانول گوگرد مخلوط كنيد تا PH خاك كاهش يابد.

خواص

۱. بلوبري كالري كمي دارد اما بسيار مغذي است.

بلوبري هم مانند ديگر افرادِ خانواده‌اش يعني كرنبري (Cranberry) و هاكلبري (huckleberry) معمولاً به‌صورت بوته يا درختچه‌هاي گل‌دار به‌عمل مي‌آيد و رنگ ميوه آن از آبي تا بنفش متغير است. اين ميوه كوچك معمولاً بين ۵ تا ۱۶ ميلي‌متر قطر و انتهاي آن زائده‌اي تاج‌مانند وجود دارد. بلوبري در ابتدا سبز‌ و هنگامي كه كاملاً رسيده مي‌شود، از سبز به آبي‌ و بنفش تغيير رنگ مي‌دهد. از نظر خواص بلوبري، اين ميوه يكي از مغذي‌ترين انواع توت‌هاست و يك فنجان (۱۴۸ گرم) از اين ميوه دوست‌داشتني ۴ گرم فيبر، ۲۴ درصد ويتامين C از شاخص RDA (معياري مربوط به پروتئين و ساير مواد مغذي موردنياز بدن انسان از سوي سازمان غذا و تغذيه وابسته به شوراي تحقيقات ملي و آكادمي علوم آمريكا كه هر چند سال يك‌بار تجديدنظر و منتشر مي‌شود. اين معيار نشان‌دهنده ميزان موردنياز مواد غذايي براي افراد معمولي و سالم است)، ۳۶ درصد ويتامين K از شاخص RDA، ۲۵ درصد منگنز از شاخص RDA و مقادير كمي از ساير مواد مغذي دارد. ۸۵ درصد بلوبري آب است و يك فنجان سرپر از اين ميوه آبدار حدوداً ۸۴ كالري و ۱۵ گرم كربوهيدرات دارد. بايد بدانيد كه كالري بلوبري تماماً تبديل به انرژي مي‌شود و اين موضوع بلوبري را كه كالري كمي دارد اما سرشار از فيبر، ويتامين C و K است به يك منبع عالي مواد مغذي تبديل مي‌كند. قرص لاغري بلوبري يكي از قوي ترين محصولات لاغري و چربي سوز با كاهش وزن بالا مي باشد. كپسول لاغري بلوبري موجب كاهش كلسترول و ارتقا سطح گلوكز خون مي شود.

۲. بلوبري پادشاه خوراكي‌هاي حاوي آنتي‌اكسيدان است

همان‌طور كه خودتان هم مي‌دانيد آنتي‌اكسيدان‌ها عناصر مهمي براي سلامتي بدن هستند، اين عناصر مانع آسيب راديكال‌هاي آزاد به بدن مي‌شوند. راديكال‌هاي آزاد مولكول‌هاي ناپايداري هستند كه مي‌توانند به ساختار سلولي آسيب بزنند و به روند پيري و پيشرفت بيماري‌هاي خطرناك مانند سرطان كمك كنند. دانشمندان معتقدند كه بلوبري در ميان تمامي ميوه‌ها و سبزيجاتي كه مصرف آن‌ها متداول است، بالاترين ميزان آنتي‌اكسيدان را دارد. تركيبات اصلي آنتي‌اكسيداني در بلوبري متعلق به خانواده بزرگي از پلي‌فنول‌هاست كه به نام فلاونوئيدها شناخته مي‌شوند. خوب است بدانيد كه گروهي از فلاونوئيدها به‌ويژه خانواده آنتوسيانين‌ها به‌عنوان عناصر مؤثر و مفيد براي سلامتي بدن شناخته مي‌شوند و مي‌توانند سطح آنتي‌اكسيدان‌ها در بدن را به مقدار چشمگيري افزايش دهند.

۳. بلوبري آسيب‌هاي DNA را كه مي‌توانند به روند پيري و بروز سرطان كمك كنند، كاهش مي‌دهد

آسيب‌هاي اكسيداتيو DNA (پيروزي راديكال‌هاي آزاد بر دفاع آنتي‌اكسيداني بدن) بخشي از زندگي روزمره‌ي ما هستند كه ده‌ها هزار بار در روز براي هر كدام از سلول‌هاي بدن رخ مي‌دهند. اين نوع آسيب بخشي از روند رشد پيري است و نقش مهمي در توسعه‌ي بيماري‌هايي مانند سرطان دارد. از آنجايي‌كه بلوبري مقادير زيادي آنتي‌اكسيدان دارد، مي‌تواند برخي از راديكال‌هاي آزاد را كه به DNA آسيب وارد مي‌كنند، خنثي كند.

۴. بلوبري در برابر آسيب‌ها از كلسترول خون محافظت مي‌كند

بايد بدانيد كه آسيب‌هاي اكسيداتيو به سلول‌ها و DNA محدود نمي‌شود. هر زمان كه ليپوپروتئين‌هاي كلسترول بد خون (LDL) در روند به گردش درآمدن، اكسيد مي‌شوند هم بدن دچار مشكل خواهد شد. در واقع اكسيداتيو LDL يكي از مراحل مهم در پيشروي ناراحتي‌هاي قلبي شناخته مي‌شود. اما خوشبختانه آنتي‌اكسيدان موجود در بلوبري مي‌تواند كلسترول بد خون را كاهش دهد و به كاهش روند اكسيدشدن LDL كمك كند. خبر خوب اين است كه مصرف روزانه ۵۰ گرم بلوبري در عرض ۸ هفته مي‌تواند ميزان اكسيداسيون LDL را در افراد چاق ۲۷ درصد كاهش دهد. از طرفي مطالعه‌ي ديگري در همين زمينه بيانگر اين حقيقت است كه مصرف ۷۵ گرم بلوبري همراه با يكي از وعده‌هاي غذايي مي‌تواند روند اكسيداسيون ليبوپروتئين‌هاي LDL را كاهش دهد.

۵. بلوبري فشارخون را پايين مي‌آورد

همان‌طور كه مي‌دانيد فشارخون يكي از قاتلين پيشتاز جهان است و متأسفانه سالانه افراد زيادي قرباني مي‌گيرد. از آنجايي‌كه فشارخون يكي از مهم‌ترين عوامل حملات قلبي و سكته‌ي مغزي است، پيامدهاي بالقوه‌ و گسترده‌اي دارد و بلوبري با توجه به مزاياي فراوانش، تهديدي جدي براي اين قاتل بالفطره شناخته مي‌شود.

۶. بلوبري مي‌تواند به جلوگيري از بيماري‌هاي قلبي كمك كند

همان‌طور كه گفتيم بلوبري فشارخون و اكسيداسيون كلسترول بد (LDL) را كاهش مي‌دهد. اما بايد بدانيد فشارخون بالا و كلسترول بد بيماري نيستند، بلكه ريسك ابتلا به بيماري را بالا مي‌برند. پس مسئله مهم اين است كه آيا بلوبري مي‌تواند مانع مشكلات قلبي جدي و خطرناكي مانند سكته‌ي قلبي شود؟ در پاسخ اين پرسش بايد بگوييم در سال ۲۰۱۳ مطالعه‌اي در همين زمينه روي ۹۳۶۰۰ پرستار انجام شد كه نشان مي‌داد خطر بروز حمله قلبي در اين افراد با مصرف آنتوسيانين (اصلي‌ترين آنتي‌اكسيدان موجود در بلوبري) تا ۳۲ درصد كاهش داشته است. هرچند تحقيق عنوان‌شده يك مطالعه‌ي ميداني محسوب مي‌شود و نمي‌تواند ثابت كند كه بلوبري خطر بروز حمله قلبي را كاهش مي‌دهد، اما به‌نظر مي‌رسد كه بلوبري اثرات مثبتي بر عوامل بروز مشكلات قلبي دارد و آن‌ها را كاهش مي‌دهد.

۷. بلوبري مي‌تواند به حفظ عملكرد مغز و بهبود حافظه كمك كند

همان‌طور كه مي‌دانيد استرس اكسيداتيو (پيروزي راديكال‌هاي آزاد بر دفاع آنتي‌اكسيداني بدن) روند پيري مغز را سرعت مي‌بخشد و تأثير منفي روي عملكرد آن دارد. طبق مطالعاتي كه روي نمونه‌هاي حيواني انجام شده است، آنتي‌اكسيدان‌هاي موجود در بلوبري در مناطقي از مغز كه براي هوش ضروري هستند تجمع مي‌كنند. اين آنتي‌اكسيدان‌ها به‌طور مستقيم با نورون‌هاي سالم ارتباط برقرار مي‌كنند كه اين مسئله موجب بهبود سيگنال‌هاي سلولي مي‌شود. البته خالي از لطف نيست بدانيد كه مطالعات روي انسان هم در اين مورد نتايج اميدواركننده‌اي داشته است.

۸. آنتوسيانين‌هاي موجود در بلوبري مي‌تواند اثرات ضدديابتي داشته باشد

ميزان شكر موجود در بلوبري نسبت به ساير ميوه‌ها مناسب‌تر است. از اين لحاظ مي‌توان ميزان قند موجود در يك فنجان بلوبري يعني معادل ۱۵ گرم از اين ميوه را با قند موجود در يك سيب كوچك يا يك پرتقال نسبتاً بزرگ برابر دانست، اما نكته مهم اين است كه تركيبات زيست فعال بلوبري اثرات مخرب قند را كاهش مي‌دهد و قندخون را كنترل مي‌كند. تحقيقات مختلف گوياي اين حقيقت است كه آنتوسيانين‌هاي بلوبري مي‌توانند بر ميزان حساسيت انسولين و متابوليسم گلوكز تأثير مثبت داشته باشد. خبر خوب اين است كه اين اثرات ضدديابتي بلوبري نه‌تنها در خود ميوه بلوبري بلكه در آب بلوبري، دمنوش بلوبري و همين‌طور عصاره‌ي آن تأييد شده است.

۹. عناصر موجود در بلوبري مي‌توانند با عفونت‌هاي دستگاه ادراري مبارزه كنند

همان‌طور كه مي‌دانيد عفونت‌هاي دستگاه ادراري يكي از مشكلات رايج در زنان است. آن‌طور كه مطالعات مختلف مشخص مي‌كند آب بلوبري مي‌تواند باعث جلوگيري از اين عفونت‌ها شود. از آنجايي كه بلوبري بسيار شبيه به خانواده كرنبري‌هاست، بسياري از مواد فعال موجود در بلوبري شبيه به تركيبات موجود در كرنبري‌ها هستند. اين مواد كه ضدچسبندگي نام دارند، به متصل نشدن باكتري‌هاي اشيريشيا كُلي (E.coli) به ديواره مثانه كمك مي‌كند.

۱۰. بلوبري ممكن است بتواند به كاهش آسيب‌هاي عضلاني ناشي از تمرينات شديد ورزشي كمك كند

همان‌طور كه حتماً حداقل يك‌بار تجربه كرده‌ايد، ورزش شديد مي‌تواند باعث درد عضلاني و خستگي شود كه دليل اين امر التهاب موضعي و استرس اكسيداتيو به‌وجودآمده در بافت عضلاني است. طبق تجربه‌هاي به‌دست‌آمده مكمل‌هاي حاوي بلوبري ممكن است بتوانند آسيب‌هايي را كه در سطح مولكولي رخ مي‌دهد كاهش بدهند، درد را به حداقل برسانند و از طرفي ضعف عملكرد عضلات را كاهش دهند. طبق مطالعاتي كه در همين زمينه روي ۱۰ زن ورزشكار انجام شد، مصرف بلوبري پس از تمرينات شديد ورزشي پا، بهبود زيادي در سرعت عملكرد ماهيچه‌ها و عضلات داشته است.

براي خريد بذر بلوبري و ساير درختان مثمر به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرماييد.