ترب داراي انواع و اقسام فراواني بوده برگ‌هاي آن بيضي شكل و كشيده هستند و اطراف برگ داراي بريدگي و شكاف بوده و زبر است. برگ‌ها مستقيم از ريشه خارج مي‌شوند. قسمت اصلي و خوراكي ترب برجستگي انتهايي برگ‌ها است كه به رنگ‌هاي مختلف، سفيد، قرمز و دورنگ ديده مي‌شود. ترب، يكي از سبزي‌هاي اشتهاآور است كه در اكثر خانواده‌ها آن را مصرف مي‌كنند. برگ آن نيز خوراكي مي‌باشد. در اين مقاله مي‌خواهيم به آموزش كاشت و نگهداري ترب بپردازيم.

۱- انتخاب نوع ترب

ابتدا تصميم بگيريد كه چه نوع تربي مي‌خواهيد بكاريد. همانند بسياري از سبزي‌هاي، انواع بي‌شماري ترب در دسترس است كه هم به‌صورت پيوندي و هم گرده افشاني پرورش پيدا مي‌كنند. اگر يك باغبان تازه‌كار هستيد، رشد گياه ترب گيلاسي را در نظر بگيريد. آن‌ها در طول ۲۲ روز بالغ مي‌شوند و عطر و طمع مطبوع و ملايمي دارند.

۲- شرايط پرورش ترب

نور مناسب براي كاشت ترب:

شما بايد براي پرورش بذر ترب را در مكاني با نور كامل بكاريد هرقدر سرعت رشد گونه انتخاب بيشتر باشد نياز نوري نيز بيشتر خواهد بود. برخي از واريته هاي ترب مي‌توانند تا حدي سايه را تحمل كنند.

دماي مناسب براي كاشت ترب:

اين گياه تا دماي ۳- درجه را تحمل مي‌كند، ترب از جمله سبزي‌هاي فصل سرد است. اين گياه در گرماي بيش از حد، پوك خواهد شد، ترب گياه گلخانه سرد است. بازه دمايي براي پرورش بذر ترب ۶ تا ۳۰ درجه سانتي‌گراد است.

آبياري مناسب براي كاشت ترب:

به دليل حجم و شاخ و برگ كم ترب اين گياه به آب زيادى نياز ندارد و نگهدارى ظرفيت مزرعه بين ۶۰ تا ۷۰ درصد كفايت مى‌كند. مهم‌تر از آن يكنواختى در آبيارى است، زيرا نوسانات شديد در آبيارى باعث تركيدن غده‌ها خواهد شد. آبيارى نامرتب و خشكى هوا در پوك شدن غده‌ها نيز اثر دارد. همچنين آبيارى و رطوبت زياد هم باعث بروز بيمارى مختلف خواهد شد. پرورش ترب نيازمند آب فراوان است، خاك نبايد خشك شود. آبياري را اول صبح انجام دهيد تا گياه شما دچار بيماري نشود. البته اين گياه به دليل دوره رشد كوتاه حساسيت كمي به بيماري دارد.

خاك مناسب پرورش ترب:

از آنجا كه بذر ترب داراي رشد سريع مي‌باشد، يك خاك غني و حاصلخيز ضروري مي‌باشد. براي رسيدن هر چه زودتر به محصول، خاك ماسه‌اي يا ماسه‌اي – لومي پيشنهاد شده است. خاك بايد عاري از سنگ و سنگ ريزه، كلوخ، توده‌هاي انباشته خاكي باشد. محل تخم‌ريزي بايد به‌صورت يكنواخت باشد تا يك محصول خوب را بتوان تضمين نمود. PH محيط يا محلول غذايي براي رشد گياه بسيار مهم است. هر گياهي محدوده PH خاصي دارد كه خارج شدن از اين محدوده باعث كم شدن رشد يا حتي مرگ گياه مي‌شود. PH كمتر از ۴٫۵ يا بيشتر از ۹ صدمات سختي به ريشه گياه وارد مي‌كند و اثرات زيان‌آوري روي رشد گياه دارد.

كود دهي گياه ترب:

اگر شما در سطح خانگي اين گياه را پرورش مي‌دهيد استفاده از كود شيميايي ۱۰-۱۰-۵ (نيتروژن – فسفر- پتاسيم) توصيه مي‌شود. شما مي‌توانيد از آب آكواريوم براي فراهم كردن نيتروژن براي اين گياه استفاده كنيد. كود دامي براي بهبود شرايط خاك پيشنهاد مي‌شود.

كاشت بذر ترب:

بذر ترب بايد به تناوب ۱۵ روز يك‌بار كاشته شود، بذر ترب به دو روش كاشت خطي و كاشت كرتي كاشته مي‌شود. در كاشت خطي بذر ترب در رديف‌هايي مشخص با فاصله كاشته مي‌شود. از زمان كاشت بذر ترب تا زمان برداشت ۲۰ تا ۴۰ روز بسته به گونه زمان موردنياز است.

برداشت ترب:

وقتي كه ريشه‌هاي آن حدود ۳ سانتيمتر قطر دارد، آماده برداشت است. بسته بذر ترب خود را از نظر زمان برداشت و زمان بلوغ بررسي كنيد. براي برداشت، كل گياه را با دست خود از زمين خارج كنيد. همچنين شما مي‌توانيد خاك را كنار زده و مشاهده كنيد كه پياز آن رشد كرده يا خير. اگر رشد كرده چند ترب را بيرون كشيده و آن را مزه كنيد. اين امر به شما نشان مي‌دهد كه آيا آماده برداشت است يا خير. برخلاف بسياري از سبزي‌هاي ريشه‌اي، ترب نمي‌تواند در زمين باقي بماند، زير انجام اين كار باعث سخت و چروكيده شدن آن مي‌شود.

پروش و نحوه كاشت ترب در گلدان

۱- گلدان موردنظر خود را با خاك مناسب (مخلوط خاك باغچه با خاك‌برگ و ماسه) پر كنيد.

۲- خاك بايد زهكشي خوبي داشته باشد و با كودهاي آلي غني شده باشد. همچنين مي‌توانيد به جاي گلدان از ظروف پلاستيكي موجود در منزل نيز استفاده كنيد. فقط كافي است ته آن سوراخي براي خروج آب اضافي ايجاد نماييد.

۳- براي پر كردن گلدان به ارتفاع حداقل ۱۵ سانتي‌متر داخل آن خاك بريزيد و سطح آن را مرطوب كنيد. اضافه كردن مواد مغذي به خاك بهتر است قبل از كاشت بذر ترب انجام شود زيرا ترب دوره رشد كوتاهي دارد.

۴- بهتر است براي سبز شدن بذر ترب آن‌ها را يك شب بخيسانيد؛ به اين منظور بذرها را در يك دستمال نخي يا گوني مرطوب قرار دهيد.

۵- بذر ترب را بر روي سطح رويي خاك بكاريد و به عمق نرويد. مي‌توانيد بذر ترب ها را به آرامي بر روي سطح خاك بپاشيد و سپس روي آن را با لايه نازكي از خاك در حد چند ميلي‌متر بپوشانيد. فاصله بين بذر ترب ها را ۲ تا ۴ سانتيمتر در نظر بگيريد.

۶- گلدان‌ها را به محلي گرم و دور از وزش مستقيم باد منتقل كنيد. لازم است بستر كاشت ترب همواره مرطوب و نه غرقاب نگه داشته شود و حداقل روزي ۶ ساعت برابر نور خورشيد به گياه بتابد.

نكته: چنانچه رشد ترب ها كند بود، مي‌توانيد به آن مقداري كمپوست اضافه كنيد.

۷- سبزي ترب خيلي زود رشد مي‌كند (بذر ترب ۴ تا ۷ روز بعد از كاشت سبز مي‌شود)، بنابراين بعد از گذشت سه هفته به ترب‌هاي خود سر بزنيد. زماني كه ترب ها به اندازه موردنظرتان رسيدند آن‌ها را برداشت كنيد.

۸- ترب هاي كوچك‌تر طعم بهتري دارند. همچنين بزرگ شدن زياد ترب باعث سفت شدن و آسيب به ريشه گياه مي‌شود.

۹- در حالت معمول باغبان‌ها، هنگامي كه قطر ترب ها، به ۲/۵ سانتيمتر رسيد، برداشت را آغاز مي‌كنند. اما اگر قصد داريد از برخي ترب‌ها براي تهيه بذر ترب استفاده كنيد، بايد اجازه دهيد گياه براي مدت بيشتري در خاك باقي بماند.

براي خريد بذر ترب و  ساير بذر سبزي جات به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرماييد.

سبزي تربچه جزء سبزي‌هايي است كه ريشه خوراكي دارد و بومي جنوب آسيا و اروپا است و سپس در تمامي جهان كاشته شده است. تربچه بومي ايران نبوده و از خارج از كشور به كشور ما وارد شده است. اين گياه از خانواده Brassicaceae يا همان خردل است و از نظر ظاهر و بافت شبيه چغندر و شلغم است ولي طعمي متفاوت دارد. خواص تربچه زياد است. انواع سبزي تربچه عبارت اند از: تربچه قرمز گرد، تربچه سفيد كشيده، تربچه كشيده قرمز، تربچه دورنگ كشيده (سفيد و قرمز)، تربچه گرد دو رنگ، تربچه صورتي گرد و …

دليل پوك و تند شدن تربچه

يكي از عوامل پوك و تند شدن تربچه تأخير در برداشت است، عامل ديگر دماي بالاي محيط و كود دهي بيش از اندازه است كه باعث رشد سلول‌هاي غده‌اي تربچه شده و باعث پوكي آن مي‌شود. كود فراوان و دماي بالا نيز در تند شدن تربچه نقش دارند.

روش كاشت بذر تربچه در گلدان

بهتر است براي كاشت تربچه در گلدان از گلدان‌هاي مستطيلي و بزرگ استفاده كنيد.

ابزار موردنياز

بذر تربچه، خاك استاندارد (مانند كمپوست)، گلدان مناسب، دستكش، آبپاش كوچك، بيلچه و الك تنها ابزارهاي كاشت تربچه در آپارتمان هستند. ابتدا بذرها را براي مدت ۱۰ ساعت و حداكثر ۳ روز خيس مي‌كنيم. خاك را الك كرده تا نرم و يكدست شود. گلدان موردنظر را از خاك مرغوب (كمپوست آماده) پر مي‌كنيم (بيش از ۳/۴ گلدان)، گلدان انتخابي بايد زهكشي خوبي داشته باشد (در انتهاي آن سوراخ مناسبي براي خروج آب اضافي باشد). سپس اقدام به آبياري گلدان مي‌كنيم تا آب كاملاً از گلدان خارج شود. بعد از چند ساعت از آبياري گلدان بذرها را بر روي خاك مي‌ريزيم و حداكثر به ارتفاع دو برابر طول بذرها روي آن خاك مي‌ريزيم. بذر را هم مي‌توان به‌صورت دست پاش و هم به‌صورت دانه‌اي با فاصله ۲ سانتي‌متر كاشت. ريختن خاك زياد روي بذرها باعث خفه شدن آن شده و نمي‌توانند رشد كنند. سپس با افشانه آب را بر روي سطح خاك اسپري كنيد به‌صورتي كه مطمئن شويد آب به بذرها رسيده و اين كار را هر روز يا روزي دو بار انجام دهيد.

قبل از سبز شدن بذر سبزي نبايد اجازه دهيد سطح خاك خيلي خشك شود در اين صورت از جوانه زدن خبري نيست. آبياري زياد نيز باعث مي‌شود هوا به بذرها نرسد و خفه شوند و جوانه‌زني صورت نگيرد. هنگامي‌كه سطح خاك خشك شد اقدام به آبياري مجدد كنيد. البته مي‌توانيد بدون خيس كردن بذرها در آب، آن‌ها را به‌صورت دستپاش بر روي سطح خاك بريزيد و با چنگال سطح خاك را زيرورو كنيد تا بذرها به زير خاك بروند. كود دهي را از هفته دوم بعد از جوانه‌زني شروع كنيد. براي اين كار بهتر است ابتدا مقداري خاك‌برگ يا كمپوست يا كود حيواني بر روي باغچه ريخته و با بيلچه خاك را زيرورو مي‌كنيم و سپس خاك را نرم و تخت و يكدست مي‌كنيم. بذرها را به‌صورت دست پاش و يكنواخت در محل موردنظر ريخته و سپس با شن كش يا چنگال خاك را با آرامي زيرورو مي‌كنيم تا بذرها به زير خاك بروند. سپس به‌آرامي اقدام به آبياري مي‌كنيم به‌صورتي كه آب بذرها را جابجا نكند و با خود نبرد. تا قبل از سبز شدن باغچه بهتر است هر روز يا روزي دو بار باغچه را آبياري كنيم.

برداشت سبزي‌ها از باغچه يا گلدان

اين تربچه را بيشتر به خاطر ريشه آن مي‌كارند در نتيجه برداشت هنگامي انجام مي‌شود كه تربچه كمي از خاك بيرون زده و غده به‌صورت كامل تشكيل شده است. براي استفاده از برگ تربچه نيز مي‌توانيد از محل اتصال برگ به ريشه تربچه برگ‌ها را قبل از اينكه خيلي بزرگ شود بچينيد و مصرف كنيد بعد از مدتي برگ‌هاي جديد مجدد رشد خواهند كرد ولي مصرف برگ تنها باعث رشد بيش‌ازحد ريشه گياه تربچه شده و مزه آن نيز تند و تربچه پوك مي‌شود.

براي خريد بذر تربچه به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرماييد.